Kwik

De gevolgen van het inademen van kwikdamp  zijn over het algemeen tijdelijk. Acute klachten krijg je alleen door inademing van hoge concentratie kwik, zoals  breuk van barometers of bloeddrukmeters, waarbij niet direct maatregelen zijn genomen. Je kunt dan klachten krijgen zoals metaalsmaak, rillingen, koorts, hoofdpijn, hoesten, kortademigheid, misselijkheid en braken. 

Wanneer er een barometer, bloeddrukmeter of kwikthermometer breekt en niet zorgvuldig wordt opgeruimd, kan er langdurig een verhoogde concentratie kwik blijven bestaan.

Je wordt dan langdurig aan kwik blootgesteld. Dit kan gevolgen hebben voor je nierfunctie en zenuwstelsel. Effecten op het zenuwstelsel zijn bijvoorbeeld trillingen, prikkelbaarheid, problemen met concentratie en met het korte termijn geheugen. Soms treedt een rode verkleuring en schilfering van de huid op, vooral het gezicht, handen en voeten. Jeuk of pijn in vingers en tenen en tandvleesontsteking komt ook soms voor. 

• Laat iedereen de ruimte verlaten (zeker zwangere  vrouwen, kinderen en huisdieren). Doe dit zonder uitstel, maar rustig: niet overhaast.
• Loop niet door het gebroken materiaal en het gemorste kwik. Als je vermoedt dat je door het gebroken materiaal hebt  gelopen, doe dan je  schoenen uit, verpak ze in een plastic zak en zet ze buiten.
• Open de ramen en buitendeuren van de betrokken ruimte, maar sluit deuren naar andere ruimtes.
• Zet de verwarming en het luchtbehandelingssysteem uit.
• Gebruik geen stofzuiger, bezem of stoffer en blik. Spoel kwik nooit door de afvoer.
• Lees de instructies hieronder voordat u gaat opruimen.

Barometer en bloeddrukmeters bevatten veel meer kwik dan een kwikthermometer en deze bevat meer kwik dan een spaarlamp. Het is moelijker vloeibaar kwik volledig te verwijderen dan kwik in poedervorm.

De opruiminstructies zijn daarom toegesneden op het voorwerp waar het kwik uit is vrijgekomen. Ook de ondergrond waarop het kwik is gemorst, is bepalend voor de manier waarop het moet worden opgeruimd. 

• Bij breuk van een voorwerp met veel kwik, zoals een barometer of een bloeddrukmeter, kun je het opruimen het beste door een professioneel bedrijf  laten doen. Dit bedrijf kan de schoonmaakwerkzaamheden en het resultaat direct controleren met een kwikmeting. De GGD kan hierbij adviseren. Neem bij breuk van een voorwerp met veel kwik daarom altijd contact op met de plaatselijke GGD.
• Bij breuk van een kwikthermometer kun je zelf opruimen volgens één van de onderstaande instructies. Het is raadzaam om bij de GGD te informeren en te overleggen over de mogelijkheden van een controlemeting.
• Bij breuk van een spaarlamp of fluorescentielamp kun je  zelf opruimen volgens één van de onderstaande instructies. Een controlemeting is niet nodig. Let er wel op dat je bij breuk van spaarlampen en tl-lampen eerst 15 minuten wacht voordat je  gaat opruimen. Bij spaarlampen is de kwikconcentratie korte tijd hoog. Door ventilatie wordt de kwikconcentratie snel lager. 

Opruiminstructies
De instructies voor het veilig opruimen van kwik verschillen per situatie: 

• Barometer, bloeddrukmeter of een ander product met veel kwik
• Kwikthermometer - harde ondergrond
• Kwikthermometer - laminaatvloer
• Kwikthermometer - zachte ondergrond
• Spaarlamp/tl-lamp - harde ondergrond
• Spaarlamp/ tl-lamp - zachte ondergrond

De beste manier om kwikvergiftiging te voorkomen is om geen voorwerpen met vloeibaar kwik in huis te hebben.

Voor kwikhoudende  barometers, ouderwetse koortsthermometer of bloedrukmeters en bepaalde  thermostaten zijn tegenwoordig goede, bijvoorbeeld digitale, alternatieven op de markt. Je kunt een voorwerp met kwik gratis inleveren als klein chemisch afval bij je  gemeente. Het is niet nodig om spaarlampen te verbannen uit je  woning, omdat hier veel minder kwik in zit. Wel moet je ze zorgvuldig hanteren en afvoeren na gebruik, om breken te voorkomen. 

Spaarlamp of tl-lamp
Wanneer een spaarlamp of tl-lamp breekt, zijn de kwikconcentraties niet zo hoog dat gezondheidsklachten te verwachten zijn. Toch is zorgvuldig opruimen noodzakelijk om chronische blootstelling aan lage concentraties kwik te voorkomen. 

Risicogroepen
Kinderen lopen extra risico wanneer zij bloot staan aan kwik. Dit geldt ook voor mensen met een verminderde nierfunctie. Zwangere vrouwen moeten extra voorzichtig zijn vanwege het effect van kwik op hun ongeboren kind.