Brand rook en roet

Blijf uit de rook. Rook is altijd ongezond. Ga niet kijken bij een brand of ga op voldoende afstand aan de kant staan waar de rook van je af waait.

Waarschuw mensen in je omgeving om ook uit de rook te blijven. Komt de rook bij je huis, ga dan naar binnen, sluit ramen en deuren en roosters en schakel als dit kan je ventilatiesysteem uit.

Is de rook weg, zet dan ramen en deuren open om je huis goed te ventileren. Lukt het niet om uit de rook te blijven, span je dan zo min mogelijk in. Bij inspanning adem je meer lucht in en dus ook rook. Heb je in de rook gestaan, was dan je kleding. Zo verwijder je brandlucht en roetdeeltjes uit de kleding.

Wat doet rook met mijn gezondheid?
Heb je rook ingeademd, dan kun je last krijgen van:

• prikkelende ogen, neus en luchtwegen
• tranende ogen
• hoesten

Hoe meer rook je inademt, hoe sneller deze klachten optreden en hoe heftiger je ze ervaart. Bij inademing van veel rook in huis kan een rookvergiftiging optreden door bijvoorbeeld koolmonoxide.

Heb je (over)gevoelige luchtwegen, bijvoorbeeld door astma? Dan kun je een benauwd gevoel krijgen en kortademig worden. Soms kunnen mensen een niet-allergische vorm van astma krijgen bij het inademen van grote hoeveelheden rook of regelmatig inademen van rook.

Wat moet je doen als je gezondheidsklachten hebt?
De meeste klachten verdwijnen kort nadat je de frisse lucht in gaat en geen rook meer inademt. Irritatie van de ogen kun je verminderen door de ogen te spoelen met  lauw water.  Heb je (blijvende) gezondheidsklachten na het inademen van rook? Ga dan naar je huisarts.

Veel mensen denken dat rook van een brand met chemische stoffen veel gevaarlijker is dan rook van een gewone brand. Een begrijpelijke gedachte, maar het verschil is vaak klein.

Alle rook kan schadelijk zijn. Schone rook bestaat niet. Ook rook die niet van een brand komt, bevat giftige stoffen. Zelfs bij het branden van kaarsen, wierook, tabak, schoon hout  of tuinafval komen in alle gevallen chemische stoffen vrij. Bij een chemische brand is er wel een grotere kans op  bijvoorbeeld dioxinen (een verbrandingsproduct). Maar zelfs bij een bos- of heidebrand worden dioxinen gevormd, evenals bij branden in woningen.

Ook vragen mensen zich af of ze een groter risico lopen op kanker door een chemische brand. Bij dit soort branden, maar ook andere branden geldt dat de kans dat u door inademing van de rook van de brand een ernstige ziekte zoals kanker krijgt, uiterst klein is.

Als er in een gebouw (golf)platen van asbestcement aanwezig zijn, kunnen deze bij verhitting kapot knappen. Dan komen er flinters asbestcement vrij.

Deze kunnen meegevoerd worden met de rook die opstijgt boven het vuur. Ze vallen verderop naar beneden, soms dicht bij de brand, soms tot op wel honderd meter afstand. Dicht bij de brand liggen vaak ook grote scherven van de (golf)platen. Tijdens het knappen van de (golf)platen komen ook wat losse asbestvezels vrij. Deze vezeltjes zweven weg met de rook. Bijna altijd zijn dit heel weinig vezels, waardoor het extra risico van asbest in rook heel klein is.

De scherven en flintertjes van de (golf)platen kunnen breken als erop wordt gelopen of gereden. Mensen kunnen het naar binnen lopen met hun schoenen. Dit moet zo veel mogelijk worden voorkomen door bijvoorbeeld de schoenen uit te trekken voor het naar binnen gaan. Bij asbest in een woonwijk na een brand worden er huis aan huis informatie en adviezen gegeven.

Na een brand kan er roet achterblijven in de omgeving.

Roet krijg je vooral binnen via hand-mond contact. Dit kan door vieze handen, roetaanslag op speeltoestellen of nadat het naar binnen is gelopen met vuile schoenen. Het is ook mogelijk om roet binnen te krijgen via het eten van groenten waarop roet zit.

Wat doet roet met je gezondheid?
Het inslikken van grote hoeveelheden neergeslagen roet kan op langere termijn schadelijk zijn. In roet kunnen veel chemische stoffen aanwezig zijn. Dit geldt niet alleen voor roet afkomstig van branden, maar ook voor roet van kachels en (diesel)motoren. Sommige stoffen, bijvoorbeeld PAK (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) en dioxinen, zijn kankerverwekkend.

Wat kun je zelf doen?
Je kunt roet binnenkrijgen door vieze handen, via  groenten en speeltoestellen.

• Verwijder zichtbare brokstukken met handschoenen aan. Lever deze in  als klein chemisch afval bij je gemeente.
• Was zichtbare roetdeeltjes af met warm water en zeep. Denk bijvoorbeeld aan de auto of het tuinmeubilair.
• Roet aan je handen kunt u afwassen met water en zeep.
• Gras in tuinen en speelveldjes kun je maaien.
• Bekijk de speelplekken voor kinderen. Bij zichtbare roetvervuiling van het zand in de zandbak, kun je het beste de bovenste laag weghalen en vervangen door schoon zand.
• Voorkom dat je roet het huis in loopt. Laat je schoenen buiten de deur staan en spoel ze af met water. 

Eten van groente en fruit uit eigen tuin
We raden aan om uit voorzorg groenten en fruit te schillen of te pellen of te wassen. Groente en fruit dat in kassen werd geteeld waarvan de ramen dicht stonden, kun je gewoon eten.